21.11.11

Los Quatro Eibangeilhos


Yá no Sábado que ben se dará cuonta desta apresentaçon.

5.11.11

Ls Filadeiros


 
Ls Filadeiros

«De l lhino i lhana, ouro mana»,

Dezimos los mirandeses
Cunforme las manos por onde anda
I los gustos de los fragueses.


Eilhas filaban l filo
I tecien-lo nos telares,
Daba pa l nuosso bestido
I para toalhas d’altares.


Ate rendas i lhenços
Se fazien eiqui ne passado
Se bordaba i fazien cuordas
I roupa d’ambierno i de brano.


Mas de l belhon al malhadeiro
Ate chegar al alfaiate
Quanto trabalho i denheiro
Mos custaba cada fato.


Tamien la seda antigamente
Por nuossos abos cultibada
Filada pula nuossa gente
I bendien la que sobraba.

Antonho Luis Fernandes  - Tiu Andreia

Estes bersos fúrun publicados  l die dieç de l passado més de San Juan, an Bregácia, por oucasion de la apresentaçon de l libro: A TERRA DE DUAS LÍNGUAS - antologia de autores transmontanos.

12.10.11

Quadrados de Riba



Morában no cabanhal que hoije ye de tie Beatriç. Al lhado de la puorta de casa era la loija de los burros que Tiu Juan guiaba.
Na antrada de berano era el l guardian de las cereijas na cereijeira de Tiu Jin (l genro) i nós assi que lo pescábamos de l alto - cumo l tordo d'atalaia - escundiemos-mos atrás de l galho más gordo i quedábamos calhados até el passar ... mas las cereijas éran tantas que dában para nós i pa la paixarada.

Nota: apuis duns tiempo sien poner nada, mesmo que nun seia mui a menudo, a ber se la jorna a que mos apreponímos (poner todas las famílias eiqui) toma suco outra beç.

19.7.11

Camino de la Cándena

Eiqui se deixan dalguas falas de las cuontas de l Lhibro "Camino de la Cándena" que quedará pronto no amprecípio de l més que ben. Programado para salir a siete d'Agosto, por rezones de fuorça maior nun se puode afiançar data cierta. L tiempo ditará la hora i l die para que se puoda agradecer de biba boç a todas las personas de Cicuiro, antre outras, porque sien eilhas este lhibro nun serie possible.

L tiempo

“– Que nada! Mira cumo son las personas, que a las bezes por un pelo de lhombo de cochino quédan tan alborotadas que son capazes de poner meio mundo acontra l outro. I sabes? l pior ye botar la purmeira lapada.”

L sacristan i las rezas
“You iba mirando para baixo, mas cumo era pequerrico quaije nun bie nada, solo bie los da mie eidade na purmeira fila, apuis l Regidor i los homes más respeitados de l pobo. De las ties (algũas) solo oubie “Santa Maria… …Santa Maria… Amén.”

Manolielho
“ – Alto, dixo un deilhes, quetico ende i pouca regubiura se nó quedas no sítio cun esta spada atrabessada nas tripas que nien merda se te aporbeita. L home, seco, mediano, sfarrapado, dous uolhos a relhumbrar antre l pelo, la barba de muitos dies, queixadas angurriadas de fame, nien se bulhiu, mirou sien miedo l que parecie l xefe, botou las manos a los soldados cumo quien se ouferece para ser preso – nó que, cumo diç l dito dezideiro, trés a un méten-le ũa palha no culo – soltou nũa lhéngua meio asparcida a la de los soldados:
– Non me fáigades mal porque you bengo an bien. Non sou einemigo, por fabor non me mateis.
I botaba las manos al cielo mirando los soldados.”

Lusbel
“Cada garotico scundie-se atrás de sue mai ou adonde podie, siempre que Lusbel salie de l einfierno. Tembrában cumo las fuolhas de l álamo, paredes meias a la puonte de baixo. Ui que miedo… era pior do que salir a las nuites sien pagar l bino i dar-se de caras cun Tiu Bicente!”

La cabrada
“ Naqueilha manhana, Afonso sacou cedo la cabrada i zde l lhugar anté l lhombo de la sierra (scassos cinco cientos de metros) los animales nun lhebórun grandes rodiones no sou pacer adreitos al balhe de los Guenhotes, adonde l outonho de fin de márcio ampeçaba a cumponer barrigas prenhadas de frius d’eimbierno cun pouca palha, ningun grano i muita urze i carqueija.“

Las Maias
“ Meio a contra gusto, alhá Cepa fui resgalgando de galho na galho até l suolo sien abanar muito porque, a cada rodion más fuorte, le podie cair no lhombo ou na cabeça ũa manada de pelhiços amadurados prontos a soltar-se de l castanheiro. I cumo duolien, á mai á mai, parecien sobelas cun ganas de chegar al sabugo.“

La Mona Negra
“ Anton, solo l relhuzir de las bistas cobraba l mortiço i l negro de la cozina, forrada cun meia dúzia de baras de fumeiro, al menos haberie botielho no Natal i nos Reis, ũa scuridon lharga cumo nuite d’eimbierno adonde antraba pul campo de las teilhas cabalho, que serbien de chupon, ũa racica de lhuna clareada de gelada.“

La Spalda
“Al pie de l celheiro era la nuossa paraige, mesmo eilhi al pie de la scuola de casas berdes ancarreiradas de beta, un campo de la bola i ũa noeira. Tanta gana de bibir na cidade i inda quedábamos a la puorta!”

Antrada
"De las cuontas ressáltan berdadeiras figuras típicas de Cicuiro, antre eilhas l scritor de quelóquios tiu Antonho Delgado, que lhebou Gil Vicente al praino mirandés, ne l sou modo special de ber, cun l quelóquio Todo o Mundo e Ninguém. Ls porblemas de l die a die, las guerras de frunteira, que solo hai mui pouco tiempo deixórun de aflegir la giente mirandesa, las lhuitas antre aldés, berdadeiro terreno assinalado por machos que a las bezes se querien salir de sous lhemites, l abade cumo redadeiro juiç, l cuntrabado, las fiestas, la mala suorte de ls ouportunistas de todas las classes, todo esso i muito mais ye tratado nestas cuontas de l Camino de la Cándena i de muitos outros caminos."
Amadeu Ferreira
Diretor de la Coleçon An Mirandés

20.6.11

A Salto


Habie salido de Pertual més i meio antes. Cun dezasseis anhos era la purmeira beç que se bie fuora de los alredores de la Ribeira. A fin de tarde al dar ua buolta más loinge fuora de “La Palomba” – essa penson adonde habie ido a parar cun outros cumpanheiros de biaije i de jóldia tantas tardes eilhi nos cerrados de las fraldas de l Sierro – quando todo ampeçou a quedar anubrinado de las eideias i sien sentido. Solico, perdido nua lhéngua que nun sabie falar i nua tierra que fazie cien Mirandas, ua lhágrima escorriu cara abaixo para se esborraçar antre los nuolos de la mano a tembrar de friu. Nun habie andado muito mas perdiu l tino de l sítio de adonde habie salido. I agora? Pensaba cun sous botones, solo cula roupica de l cuorpo, cheno de fame i de grima, sien cuincer a naide l que serie del? I lhougo apuis de tanto trabalhico para eilhi chegar. Los outros de brebe achórun patron, mas a Antonho cumo era de menor eidade naide lo daba, tenerie que aguardar pula outerizaçon que sou pai le mandarie de Pertual.
Yá habie gastado los cien francos que lhebou pa la biaige, más cinquenta que Tiu Carpinteiro l amprestou. L sutento era chouriça cun pan al desaiuno, chouriça cun pan al almuorço i chouriça cun pan a la cena que l denheiro nun daba para más. No amprecípio, quando chegou a la Fráncia inda quemie na penson de l eitaliano adonde siempre demudaba l quemer. Dezie el quando l perguntában l que era l almuorço, l jantar ou la cena:
- Arroz i grão de bico … i chouriça! I tamén há fígado i coração.
L más barato, mas l pior fui quando se l acabou l denheiro. Por bergonha nun dixo nada a naide, saliu sien cenar para nun anaugar a ber los outros a quemer: perdiu-se.
Altas horas de la nuite passa un tiu eilhi i bei aquel garotico aculado antre ua puorta i las escaleiras, míran un pal outro, ganhou coraige i perguntou a querer arremedar l francés adonde quedaba la ruga de La Funténe. L home lhougo l dixo an spanhol que era eilhi abaixo, ua ruga pegada a la que estaba, tantos Antonhos aquel home nun berie por aqueilhas rugas!
No camino a la penson adonde outros çcansában de l duro die de los “chantiers” pensou an quantos más trabalhos tenerie que passar para se dzampenhar de los cuontos de reis que los passadores quebrórun a sou pai pula passaige de l rapaç. I anquanto la outerizaçon nun benie, más ua çpesa, suorte que Apolino le amprestou outros cinquenta francos para que nun se morrisse de fame, yá debie cien francos i de trabalho solo l cheiro. Durante l die, tanta hora sien poder fazer nada, quedaba deitado a dzanobelhar las abinturas que passou zde por que el i Narciso habien passado la Raia até Alcanhiças. Eilhi apanhórun un táxe para se meter no cambóio an Medina de l Campo, cousa yá amanhada cun los passadores. A la hora marcada alhá estában eilhes cun dous belhetes até acerca de los Perinéus. Narciso, más bielho i más espabilado, la eidade tamien l daba outra sigurança, botou sentença:
- Mira! Bamos a mercar uns jornales, ponemos-mos a lé-los no cambóio para que naide mos anquemode i assi passamos por spanholes.
Se bien lo pensórun, melhor lo fazírun: jornal abierto delantre de cada un i calhados que nien ratos. An Balhadolide antrórun dues “chicas” que lhougo se fúrun a poner delantre de los abintureiros quando ampeça ua deilhas:
- Galleguito, galleguito, entonces que dice el periodico?
I soltórun un fu fu fu fu ambuolto de fuorte risada quando Antonho, ancantadico culas cheirosas i anfitadas rapazas más do que cun las amboras de l jornal ye que se dou cuonta que lo habie abierto de cabeça abaixo. Narciso segredaba antre dientes:
- Tu calha-te i nun fales nada que se nó inda mos çcúbren.
Antes de chegar a Paléncia i al ramal que zbiaba adreitos a Lhion, ua deilhas inda lo dzafiou para l fazer cumpanha para Astúrias, mas el fizo-se mudo. Antolhar si se l antolhou i lhougo ua moça tan guapa! Eilhi apanhórun outro cambóio para Pamplona. A las solas oubiu-las buonas de Narciso:
- Mira – falou acenhando l dedo a apuntar – deiqui para delantre nien más ua léria ou lhiebas dues óstias que te rebolco. Tu nun bés que se mos çcúbren, la guarda cebil prende-mos i tenemos que buolber al para trás, sou chapuço.
I cuntinou a ler l jornal, que habie mercado an Medina de l Campo, até la estaçon de Pamplona. Nun era por anteresse de las amboras de l paiç de Franco que l espion de niales de picanço adaptado al nuobo mundo quedaba minutos anterminables nas fuolhas de eiquenomie, mas solo por oubrigaçon i miedo de Narciso. De Pamplona fúrun lhebados por un tal de Manecas de Miranda a ua casa adonde tamien stában más de l lhugar: Manuol Pedro; Chico Maleitas; Marie Cantina; Floréncia Miguela … tantos cuincidos i sien saber uns de los outros ye que era admiraçon! Carai que los passadores tenien las cousas bien amanhadas, pensou. Eilhi quedórun de espera i a la buona bida, nada más que quemer, dormir i cuntar lhonas. Fui al pensar nessa estada que no meio de l çcunsuolo de se ber solo inda soltou ua risica quando se acordou de la figura que habie feito quando eilhi biu ua retrete pula purmeira beç.
Cheno de cagaleira, saliu de l meio de los outros para ber se çcubrie un sítio para dar de cuorpo nun quarto que le chamában retrete, luxos a más para quien solo habie bido loijas de cria i touças para fazer las necidades. Habie ua concha grande a la parde , alta cumo un sintalho, branca cun buraco ne l meio, mas de tan branca nun poderie ser eilhi porque por aqueilha lhimpeza i albura toda al melhor era para un se lhabar, nunca para botar l rosco! De tan apertado que estaba mirou al redor i biu un bacio, la salbaçon de Antonho! era más pequerrico do que l que el tenie ambaixo la cama, mas aperto era aperto i naqueilha hora yá nun habie escuolhas. Eilhi mesmo se amugatou, nalgas más fuora que drento, ora gemento ora resfolgando de alíbio pensou: trés sigundos i yá está! Respirou fondo espreitando pula frincha de la puorta que habie quedado meio abierta, sentiu benir la ama de la casa tamien adreitos al retrete yá de saia meio alhebantada quando parou de estaca pul espanto i pula risada que mesmo eilhi botou al ber aquel purparo.
- Nó se hace ende – falou la espanhola – es en el báter! je je je je je …
Nua corrida a la sala adonde todo mundo aguardaba la hora de dar l salto para tierras de Fráncia – yá habie faltado más – a todos cuntou l que habie bido. Antonho passou a estar nas bocas daqueilha giente toda, ui que bergonha passou por bias de tanta eignoráncia, mas la maior admiraçon era cumo ye que el cunseguiu pousar l puio an tan pequeinho campo! Alhá lo ambolcou no báter aquel, dou ua anxalaugadela al bacio de los ninos de la ama de la casa i tornou al pie de los outros. Mal antrou todos lo mirórun, se tubisse un buraco eilhi por el se atirarie, cumo nun habie tubo que aguantar, custou mas aguantou las falas de todos pula eignoráncia que amostraba, solo que fidalgos eilhi nun habie pul que respundiu botando ua risica:
- Á bós falais assi porque nunca antrei nas buossas casas se nó yá me ansinariedes cumo era la retrete essa.
Remédio santo.Todo mundo se calhou. Quanto nun balie la lhibardade de l Praino adonde nun habie necidade de guardar la merda, solo que essa lhibardade nun atamaba las fomes grandes cumo dies de segada.
Al fin de cinco dies metidos naqueilha casa sien poder salir nien quaije ber l sol aparécen, al scurecer, dous homes a falar ua lhéngua que naide cumprendie – debien de ser bascos porque l castelhano el si lo cumprendie bien – pa los guiar até outro çtino.
Andubírun meia dúzia de quilontros até chegar a uns palheiros, loijas cun bacas i cabalhos. Eilhi quedórun un rato mas acerca de las dues de la manhana dous homes, un alantre i outro atrás, pegórun neilhes a atrabessar cerrados i más cerrados cun auga que an dalguns sítios chegaba até los zinolhos, siempre a chubir nuite fuora até un palheiro cheno de feno puosto no meio de l nada todo escuro. Parece que inda sentie l malo cheiro que muitos outros habien deixado, tanto fertume que nien un se podie deitar no feno sien ampalpar brandura.
Yá manhana cedo eilhi le lhebórun para quemer uas batatas cun chicha mui pegachosa de sabor que nunca habien sentido. Diç Antonho:
- Esta chicha ye de burro. You nun la quiero, solo como las batatas i nien sei se las maçco. Ten pelos de burro ruço, mira á Narciso.
- Burro sós tu se nun la comes, tu nun bés que fui todo cozido junto. Queda cun fame se quieres que a mi pouco se me amporta.
Outro remédio nun tubo se nó atamar la fame cun batatas i chicha de burro ou sien ser de burro, l amportante era quedar farto pus nun sabie quando buolberie a ferrar l diente.
A meia manhana aparécen dous carros pa los lhebar más alhá: un, l de lantre, iba solo cul chofér, ne l outro siete ou uito, Antonho yá nun cabie, i agora? Un deilhes nun stubo cun meias modas:
- Benga! deitado en el cofre! listo que no hay tiempo a perder.
Cumo el balanciasse an se meter no escuro de la mala l carro, bai l spanhol, pon ua mano nas calças de pana, outra na gola de la jaqueta i pumba: se nun bás dua maneira bás doutra, ála! fui mesmo de chafurgo. L carro delantre sien naide debie ser seinha ou batedor se nó nun iba assi, l outro cheno i cun peso nas baras, ou cumo quien diç na mala de trás. Aquilho staba escuro cumo l culo de l lhobo, nien racica de lhuç antraba, l carro ora chubie ora abaixaba siempre a las regubiuras cun Antonho a rebolcos dun lhado pal outro, pumba, trumm, más ua cabeçada na lhata ou um puntapie na tampa de la mala. Tan agoniado quedou que más l apetecie morrer. Los cumpanheiros de biaije inda falórun:
- Cun tanto trumpaço que lhieba, aquel bai a salir bien escalabaçado, cuitadico, ou muorto! sabe-se alhá.
Quando l chofér abriu l cofre i sacou a Antonho deilhi todo mundo quedou assustado quando lo bírun chimpar-se redondo no suolo, más muorto que bibo, a cheirar a perfume de tripa i miedo de tantos dies de biaije loinge de la Ribeira. Acordou deitado cun muita cara al redor del, açarapantado de la auga frie que sentiu na tiesta, branco cumo la cera meio a rebirar los uolhos sien saber se estaba bibo ou muorto, an Fráncia, na Spanha ou an Pertual. Bie todo a remolinar, inda fizo fuorça para se poner de pie mas solo passado un cacho cul cuorpo maçado i delorido de todo tornou a agarrar l sano sentido que lo fizo eilhi chegar.
Al loinge bien-se casas na punta de l carreironico que desambocaba a la puorta de “La Palomba”, la purmeira penson an tierras de Bordéus.
Apuis de se acordar de tanta canseira nun poderie pensar que un reles papelico, ou la falta del, lo oubrigasse a tornar al para trás. Aposte que nun demorarie …

21.5.11

Poste PT


Ou cumo quien diç: quien zlinda la meada?!?!
.
Buonas tardes
i buonas cumbersas ... al telfone ... se dir

9.5.11

L Tiempo

- Dius mos dé buonas tardes tiu Eimílio, anton que tal las tenemos porqui?
- Buonas tardes mos dé Dius, Aleixo. Mira, todo bai indo cumo bés. I tu perdiste-te por acá hoije.
- Sí. Ten que ser, de beç an quando hai que que benir a cargar la alma cun estes aires de la Raia, sabeis cumo ye, nas cidades cumo Porto i Lisboua ye siempre un fuge fuge que nien tiempo hai para resfolgar quanto más para dar dues lérias.
- La bida buolbiu-se dessa maneira. Tu nun bés por ende todo a los muntones a bibir an casas que más parecen gaiolas i quando abre ua racica de sol, ála todo mundo de papo al sol esbarrigados na arena cumo lhagartos. Hai quien guste ou nun tenga más que fazer mas para mi nun dába.
- Bós inda andebistes por fuora nun fui? Muito tiempo?
- Inda andei! Bá se andei! Dieç anhos na Fráncia i uito no Canadá. Inda corri uas lhéuguas, ó se corri.
- Fuora se calha dalgua salida para África ou pa la Índia qundo andubistes na tropa …
- Nó! Dessa salbei-me, nien a un sítio nien a outro. Deiqui inda fúrun uns quantos pa la Índia, Eidemundo fui un deilhes, tou abó acho que tamien …
- Esso siempre lo oubi cuntar a mie mai.
- Mas la de ida de tou abó quien la cuntaba bien era Tiu Luissito. Hás de ber las buoltas que la bida dá bida. Se calha tu nun sabes la berdade toda mas esta nun ye diç que, aquilho houbo justícia i todo! Á caralcho que iba dando pal tuorto cula mocidade de Trancas …
- ?!?!
- Sí nun fagas essa cara de admiraçon – cuntinou Tiu Eimílio meio cun risa de lafrau – pus fui bien berdadinha. Tan cierto cumo estarmos eiqui los dous.
- Mas aton l que se passou de tan malo? Para bós ponerdes essa cara …
- Parece que habie acá ua moça que tenie dous ou trés antolhados. Un deilhes era Tiu Luissito, outro era un tal de Peguço de Trancas, eilhes chamában-se por alcunhas … i anton parece que un die alhá para Baldeglina fazírun ua espera a esse tal Peguço que runssiaba la rapaza no cerrado que agora ye de Rodrigo. I tu sabes cumo era naquel tiempo: l que se arrimasse a ua moça doutro lhugar quando se çcuidába fazien-le lhougo pagar l bino, ou anton era xotado por adonde quiera que andubísse no termo alheno i nun era cun bardeiro de barcegos! Se calha cun dalgun estadulho costielhas abaixo.
- Málas mocidades carai …
- Era an todo l lhado, nun era solo acá. Mas anton cumo iba cuntando, nesse die l Peguço lhebou ua lúrtia tan grande tan grande que tubírun que lo lhebar para casa nun carro de bacas.
- Anton esse era l Tiu Apaleado …
- Apaleado apuis daquel die que por bias dessa zaragata, até dezien que nunca más tornou a ser home, las cousas quedórun mui feias i fries, tanto que durante muitos anhos las mocidades nun se chaldórun i siempre que dában de caras ua cun outra aquilho era ber l que más peito fazie. Tanto que los de Trancas, para ir a moler al Molino la Raia porque nun habie outro tan acerca deilhes, tenien que passar pul pie de la Cándena i apuis baixar al Monte senó éran apedreados i tirában-le los sacos de grano. Diç que un die fúrun a lapadas a eilhes até la Touça l Cuco. Era giente mui ruda para se poner a fazer essas málas figuras.
- Anton i miu abó i Tiu Luissito?
- A esses la justícia deportou-los: un pa la Argentina i tou abó pa la Índia. Mas cumo an todo, hai males que bénen por bien. Daprandiu a ler alhá na bida melitar i apuis metiu-se na Guarda. Fui la sue suorte porque no tiempo de la guerra espanhola era de los poucos que tenie seinhas para cunseguir dalgun xabon. I mira que tue abó inda lo trocou a mius pais por meia dúzia de peles de canhona.
- Inda bien que assi fui, el tamien nun habie de ser quien se pinta, al menos a julgar pul retrato que tengo del an nuobo. Mas la mocidade deiqui nunca fui muito de se meter na guerras ora nó?
- Buono … tamien nun se poderien meter muito que la giente era pouca, mas ye cumo diç la cuonta: an cada polheiro manda l galho que alhá está. Fuora tenerien que se aguantar i baixar la crista cumo los outros an lhugar alheno mas eiqui nun era qualquiera un que las fazie. A las bezes si querien alhebantar crista, mormente quando andában a los muntones cumo los de Cruç Branca que inda fazírun por ende uas perradas quando soltórun burros dalguas loijas i los prendírun todos a los uolmos de l meio l lhugar.
- Bó?! mas essas nun fázen mal a naide i até dan para rir. Se nun passássen dende …
- Tu conheces a Tiu Albino Mouco de Cruç Branca? Yá bai antradote mas olha que inda debe dar fé de l die que tamien se quijo armar an fuorte solo que se çqueciu que andaban el i outro solicos porqui i an menos de nada yá estaba de cabeça abaixo agarrado nos pies por Çarafin Galho pronto a deixá-lo cair de narizes no ribeiro. Essa serbiu-le de liçon, anda que nunca más se armou an fuorte.
- Mas cun Cruç Branca nunca houbo grandes atrequidéncias de mocidades ora nó?
- Nó! … mas mira que un die la cuonta quaije que estubo pior que cun Trancas. Por pouco nun iba habendo muortes. I muitas!
- Fui la cuonta de l ouxeio?
- Essa toda! Mas aquilho metie homes casados i todo. Era you garoto i bien lo oubi cuntar a miu pai i a Tiu Floreano.
- Casados tamien?! Anton la zanga si era braba.
- Que nada! Mira cumo son las personas que a las bezes por un pelo de lhombo de cochino quédan tan alborotadas que son capazes de poner meio mundo acuontra l outro. I sabes? l pior ye botar la purmeira lapada.
- …
- Todo ampeçou nun ouxeio que los de acá i los de Cruç Branca fazírun. Peç que eilhi pa la Bicha matórun ua raposa. Tiu Juquin Polreta dezie que era el que la habie matado, Tiu Aperreado tamien dezie que habie sido el.
- Anton … mas esses dous éran de Bal de Palombo! Un deilhes inda bibe i que seia por muitos anhos.
- Á! Sí, mas Polreta yá se habie casado an Cruç Branca i you nun sei las buoltas que aquilho dou para todos quedáren a mal.
- Por causas dua raposa …
- L pior ye que los de Cruç Branca quejírun dzafiar este lhugarico, assi a modos de quien ten fuorça i todo puode. Dezien que íba a benir la mocidade toda de bombo i caixa a la fiesta de Santo Anton.
- Mas esso nun tenie mal ningún! Maior se fazie la fiesta!
- Naquel tiempo esse era la maior oufensa que se podie fazer: ir de bombo i caixa era cumo que a fazer caçoada de todo mundo, nun ye cumo hoije que essas tradiçones yá naide las sigue … Naqueilha nuite you solo oubi a miu pai dezir para que naide salisse de casa sien el chegar. Tenien anton, casados i solteiros naqueilhas cortinas de la Moraige i de l Rigueirino, eilhi adonde ben a dar l camino de la Canhada, un cerco armado cun todas las espingardas que habie no lhugar, dalguas, la maior parte deilhas de cargar pula boca prontas a chacinar quien quiera que eilhi antrasse na caleija chena de lhodo i de pisacadas de la cria.
- Tenien la mandrángula bien armada, tenien …
- L que eilhi entrasse lhebaba chombo.
- Mas pul que sei todo quedou an bien …
- Nun haber ua zgrácia, debe-se a Tiu Maior i a Tiu Caralchas que éran de Cruç Branca mas que se habien casado acá. Mal se ampeçórun a oubir bozes, l bombo i la caixa a tocar eilhi para Bal de Palombino, esses dous agarrórun i fúrun a la cruç de Sant’Amaro a esperar pula mocidade que benie alberotada de todo cumo se fusse ama de l mundo. Sabes que las personas assi a rodiones cumo un ganado perden até la cuncéncia i quedan cumo animales. Fui a la cruç que abisórun la mocidade i diç Tiu Maior: “rapaziada! … bós antrar antrareis, mas mirai que se l fazirdes bai a haber muortes! Apuis nun dígades que naide bos abisou” Dalguns sí querien seguir cula animalada aqueilha, mas apuis alhá la cousa se amanhou a las buonas muito pula faramalha de Tiu Caralchasque tanto jeito tenie para lhebar la giente.
- Antes assi que naide se tenga ferido.
- Diç que apuis inda benírun, beilórun i animórun la fiesta … mas cumo la espera estaba armada, ua buona meia dúzia tenie quedado estiraçado a la antrada de l lhugar.
- Mirai quien dirie que ua guerra se fai por tan pouco! … Buono, bou-me andando a ber se inda tengo tiempo … – i mira pal reloijo – ui que deixei passar la hora! çculpai-me Tiu Eimílio pul tiempo que bos amboubei i que bos fize perder cun esta cumbersa …
- Á Aleixo! Çculpar de quei … tu nun bés que l tiempo dá-lo Dius de balde!

27.4.11

Tiempo de maçacucas

Ampéçan a esgromar las bergontas de trampo, las queiruolas quelor de binho, carqueijas amarielhas,  quegulhadas i chincharrelhizes a fazer nial: ye tiempo de maçacucas.

Buonas nuites
i primaberas chenas de berde

13.4.11

Quadrados - Tiu Ghá




Morában adonde hoije ye la puorta de casa de Tie Maruxinha. Al lhado de la puorta habie un puial grande i la loija de los burros era adonde queda la casa de Tie Prudéncia.
Tiu Albino, seco de chicha, calças de pana, agarrado a sue guelhada, alhá iba guardando la pareilha de burros anquanto la salude l fui ajudando. De la família, an Cicuiro, resta la filha Prudéncia i an Manique l Padre Zé.
Suobre tie Einácia i Deolinda, hai ua passaige que por bien anhos que biba nunca la squecerei: un die, inda you nun andaba na scuola, estaba cun jóldia a la puorta de riba de Tiu Zé Bríximo, quando oubimos ua grande zaragata adreitos a la Senhora. Las bozes fúrun chubindo chubindo até que a la ramalhada de Tiu Juan Quadrado, Tie marie Furriela i Tie Einácia pegórun-se a la séria quando a páiginas tantas Deolinda, que andaba a chin de sue mai, soltou-se de l xaile i caiu de cuostas no meio l camino, dzamparada de todo no meio de l puolo i de los xeixos. A la chimpa que dou, nunca pensemos que quedasse an bien, chorou i chorou, mas ato cuntino l puxa greinhas i palabras "amerosas" parou. Anton, fui ber qual de las dues, mai i "einemiga" agarraba más dalgeiro la nina, cun miedo que algo malo l houbisse passado. Fui maior la preacupaçon dambas a dues cun la salude de Deolinda do que cun las rezones ou descumbersas que las fazírun esgrenhar.
Essa nun la sabies, á que nó Deolinda? mas cumo diç l dito dezideiro: al nino i al borracho pon Dius la mano ambaixo.

Buonas nuites
i peinetas siguras

2.4.11



Sí le gustaba la pinga a tiu Antonho Prieto.
Seco de queixadas, la boca meio afunchacada, no queixo uns pelos rúcios ralos, la gorra de oureilhas resguardaba de l sol i de la gelada.
Bibie la bielha curralada antre la bielha casa de los Chilros i las cortinas de la Abadia.
Trés filhos: Tiu Júlio, hoije cun 91 anhos que de nuobo quedou xordo, nun tubo filhos, Tie Mariana, mai de Guimar i Ramiro, bibe a la Fuonte de Tie Rita i Tie Oulíbia na Bila.

Buonas tardes
i buona relba (bai sendo tiempo).

21.3.11

Prietos - Anhos 60


De la squierda a la dreita: Tiu Manuel Paulos; Guiomar; Tie Oulíbia; Tiu Prieto, Tiu Júlio; Tie Mariana iTie Carmelina.
Al fundo la ramalhada de Tiu Xanola i los uolmos a la loija de Tiu Modarra, adonde hoije ye la casa de Tiu Purdéncia

20.3.11

Parabienes, cicuirano Alcides


09/03/11
Cuncurso de Cuontas de Natal 2010 - Resultado

Cumo pormetido, eiqui stamos a dar amboras subre l cuncurso de Cuontas de Natal 2010, de que fumus nomeada(o)s cumo júri.
Ampecemos por ler cun atençon todas las 20 cuontas, abaluando l domínio de la lhéngua mirandesa, ne ls sous bários nibles, la sensiblidade de cada outor(a), l modo cumo agarraba l assunto i respeitou l tema aperpuosto, la riqueza lhenguística que demustrou i l lhado mais specialmente lhiterairo.
L júri quier-le dar ls parabienes a todos ls partecipantes, puis aparecírun a cuncurso cuontas mui bien screbidas, que dórun un amportante cuntributo pa la lhéngua i la lhiteratura mirandesas. Por essa rezon, l júri cuida que era amportante haber mais cuncursos destes i deixa essa requemendaçon a la admenistraçon de l blogue.
Dada la deficuldade an scolher ua sola cuonta, tubimos que andar por stadas, para mos aprossimarmos de l oujetibo. Assi, purmeiro scolhimos 10 cuontas. Apuis, dessas 10 scolhimos 3 cuontas. I destas trés, por fin, scolhimos ua sola deilhas. I la cuonta scolhida cumo ganhadora deste 1º cuncurso Cuontas de Natal 2010 fui
La Mona Negra, de Alcides Meirinhos
Queremos-le dar ls parabienes a Alcides i ancentibá-lo a que cuntine a screbir, puis muito l mirandés i todos nós tenemos a ganhar cun esse sou trabalho.

L júri,

Alberto Bautista,Alcina Pires,Amadeu Ferreira,Bina Cangueiro,Franscisco Domingues

(In blogue-Froles Mirandesas)

17.3.11

Prietos - Tiu Manuel Paulos


Casado cun Tie Oulíbia Prieta, bibiu na Bila i la maior parte de ls deçandientes stá an Fráncia.
.
Buonas nuites
i buono serano

16.3.11

17.2.11

Nas cortinas de la Moraige

Este retrato de finales meados de la década de sessenta de l séclo passsado, fui tirado nas cortinas de la Moraige an frente de la casa que hoije ye de Ramiro que tamien stá no retrato.
Dalgun de bós reconhece a Adriano? I a quien más?

Buonaas tardes
i buonas bistas

11.2.11

Pinafros




Morában na casa al pie de las scaleiras de la huorta de la Fuonte, paredes meias cul curral de Tiu Prieto adonde más tarde Tiu Ninete fizo la casa nuoba.
Solo Américo, l pai Alípio i tie Lhuzie quedórum por Cicuiro. Esta última casou-se sigunda beç cun Tiu Cunha i los filhos deilha, criados eiqui, spargírun-se pul mundo: Américo na Suécia, Eisaltina no Brasil ...
i assi las squinas ban quedando cun pencas berdes a falta de quien las ruoba, las pise i las ralhe.
.
Buonas nuites
i buona stado pul mundo

1.2.11

Un retrato de scuola

Tamien you beio la scuola dun rinconico arrimado a la Raia cul cruçfício spindurado d'ua brocha al lhado de l "Santo" de Santa Comba.

23.1.11

Ourrieta l Refustedo

Hai uns dies que apareciu na anternete más un sítio screbido an mirandés de sou nome "Ourrieta l Refustedo". You mirei para alhá onte i porque andan (i inda bien) por ende  personas que nun sáben guardar un segredo, tube que apalabrar la ambora yá que la Ourrieta essa promete un pacer ameroso, seia robido ou yerba berde. Pul que se bei hai alhá dous manantiales adonde merece la pena ir buendo. I l títalo? ... até al sapo l dá la risa.
.
Buonas tardes
i buonas lhonas

13.1.11

Perreras





Serie por ende fin de Berano, tiempo de zgalhar a las bacas. T´res ou quatro boieiros habiemos ido adreitos  a los Castros, Cabada i por ende. Un deilhes era Félç, fiel guardador de la spingarda de canhos suobrepuostos que sou armano Silbério habie mercado, ou no Canadá, ou anton la purmeira beç que bieno de l Canadá. Era ua marca de la Rússia, diç que buona, i nós assi le íbamos dando uso an tiempos de caça, ora andas tu cun eilha, ora atiro you.
Al fin de tarde, anquanto las bacas íban por sou camino, nós arrodiémos por Lhombo Rodielho zde los cerrados pul carreiron adreitos al alto.
"caíí ... caíí ... caíí ... caíí ..." lhiebreeeeeeeeeee!!!!!!!!
Un lhebron fungaba barreira arriba.
Pum! Pum! polareda i más polareda! la lhiebre tenie siete bidas i nien un chombo le acertou!
No die a seguir diç Félç: fálta-me la mie "cacila", yá zde onte que nun me aparece an casa. Dalgua raposa la apanhou, ou anton quedou-se pul termo.
Dous dies i nada. Adonde se haberie metido l perro?!
Al terceiro die alhá fui achada, caída redonda, crabadica de chombos na barreira de Lhombo Rodielho.
L caçador de lhiebres nunca más atirou un tiro a los animales cun arma de fuogo!

Buonos dies
i buona caça

3.1.11

Houmenaige no centenairo

Hoije naciu más un rincon an mirandés adonde se bai a falar de l Abade Manuol Sardina, abó de Tiu Calachas i que tamien fui cura an Cicuiro nos finales de l séclo XIX i amprecípios de l séclo XX.
Ye eiqui.


Buonas nuites
i buonas leituras