13.4.10

Raia

Alcídio Simprício Terrón Madureira, ou solo Madureira, era naquel tiempo un guarda fiscal de sous binte siete anhos guichos i mimosos. Usaba un bigotico de acento cincunflexo que abrie todo quando Terrón Madureira se arreganhaba a rir cumo un lhonas perdido. Tenie grácia l pándigo de l madureira.
Naquel tiempo quemandaba la caseta ou Quartel de la Raia un sigundo cabo que daba pul nome de Demingos Brandão, home sério de spessa bigoteira, antradote de eidade, dreito, statura mediana. Dambos eran quelorados. L cabo, daba sustento a ua grande família: tenie que anchir muitas bocas sien fondo que nun le dában tiempo a perder-se an cumbersas mofosas. A las bezes bie-se i deseaba-se. Botaba l serbício i andicaçones a prepósito, scalaba la patrulha: cumprie i ála, para casa. De passaige siempre, mas, botaba un dito sentencioso, ua grácia, un saludo i olé! Tenie an buona medida, cumo chefe, l don de la lei cuncenciosa. Era l que se chama un home de questumes, trabalhador, sien priessas, fino, abisado i respeitador i, a bien dezir tamien, senhor de l sou nariç i dar-se al respeito a toda la giente. Era bé-lo a passar a camino de la sue tierra, sítio adonde bibie, nó ralas bezes armado cun dues fogaças para matar la fome al ganado de filhos. Alhá bai l Sr. Demingos Brandão, cabo de la guarda fiscal.
Alcídio Simprício Terrón Madureira, si, na squina cuntraira, quedaba no quartel de plantón a ber las horas a passar?! Esso quedaba mas era la selombra del. Mal l cabo dzaparcie na lhomba, Madureira daba dous poulos, anfilaba l capote i toca para casa, noutro lhugar más loinge. Antes, tenie todo l cuidado de ancerrar bien las pitas que ls guardas tenien juntos i nun se çquecie de cuntar ls uobos para ua frejolada: pensaba antón, an quantos uobos habie tirado na raia.
Ei bai el a camino. Pie lebe galgueba l camino an meia hora, inda l cabo nun habie feito metade, yá l praça pisaba la soleira de la puorta i çfechaba ua graçola a quien purmeiro bisse ou fusse la tie ou la garota, ua pequerruchuca dzanquieta que inda andaba de gatas.
Buonos tiempos aqueilhes, poucas canseiras!
Meia fogaça de pán, por die, era más que bastante para andar alegre i tirar inda fuorças para, de nuite a la ida i benida, cantar puls caminos. Assi bencie l miedo que cunfessaba, agabando-se, nunca l tener bido.
- miedo de quei? De las buostas paradas? De la cruja ou bornaciego? De l semitério, de ls muortos? Iou? Nien de ls bibos!
Solo tengo miedo que me falte la fogaça i uns tragos de augardiente de manhana, pal desaiuno, i a las bezes l friu. Nó que eilhes ruoben.
Ye cierto que naqueilhas paraiges rondaban lhobos i estes storbeiros, medruncos de die, que até se scápan de ls berreios dun nino – cobardos – naqueilhas horas de la nuite, pulas ancruzelhadas, podien traer ua surpresa mui pouco agradable.
Storbeiros digo i brincalhones: si, porque la nuite fui feita por Dius, percisamente, pal lhobo se adbertir de qualquiera maneira i, cumo criatura que nun tem lhugar al sol, gozar al menos, a la lhuç de las streilhas, la sue lhibardade.
Parecen dues streilhas ls sous uolhos: i gela tanto! Aquel mirar. Toma de surpresa l caminante i acumpanha-lo a ua cierta lunjura, ora al lhado cumo un perro, ora atrás (óstias!) ora delantre. A las bezes dá-le la tuntura de parar, sintar-se no meio de l camino arreganhando la bocarra, cumo ua fóia, amostrando la dentuça afilada adonde sálen ls caneiros cumo facas de aço, relhamposas.
Coraige! Nesses sfregante nun bireis cuostas.
Aguantai-bos. Benci l miedo cun outro maior bien einebitable que serie l de fugir. Nien l aticeis. Amostrai solo que teneis sangre friu i pacéncia, mirai-lo de frente i boziai, até que sue real senhoria, juiç de la nuite, se resuolba a dzampedir la passaige l que fai cun aires de caçoada i bagaroso… que cuntrasta cun ls buossos nérbios todos an feixe, cumo nun feixe teneis pelos – assi cunfessaba Madureira i ye berdadeiro.
- Mas tu biste-lo?
- Más que ua beç: fareou-me i acumpanhou-me cume un perro de guarda. No purmeiro ramal, pouco sastifeito, anojado de la cumpanha, tube cuidado de l eibitar zbiando-me a la dreita pul camino que lhieba al lhugar de l nuosso cabo. Desse staba iou siguro que naqueilha hora drumie cume un animal. Atrabessei l lhugar julgando-me çafo. Mas de l outro lhado l animalaço torna-me a farear, eilhi al salir d’uas huortas. Berdade berdadeira, senti uns arrepelos cumo queluobras passar-me de alto a baixo. Se eilhi tebisse ua arma! Tenie-la deixado no quartel para que nun me pesasse. Mas apuis senti la falta de peso. Cun todo l lhobo ye cobardo i solo ataca ls más cobardos que el. Senti bien ganas de tornar para trás, senti, mas atón…
Esta cumbersa chegou a ls oubidos de l cabo.
- Á si! Pus deixa star, miu Madureira, que quien te bai a acaçar sou iou! Mas apuis pensou melhor: - Quedará zgraciado, probe diabo! Melhor deixá-lo. Tu nada biste, nada sabes.
Esta agora a tirar-le la meia fogaça de cada die.
Yá sabemos que Demingos Brandão gastaba dues fogaças bien pesadas. – I gustabas tu Brandão que alguien te salisse a camino i te las roubasse?
- Nun bi, tamien nun sei. Mas se l apanho cula mano no saco. Deilhi an delantre cuntentaba-se a acunselhar an giral: tino i muito tino, tento na miolheira porque… i nun adelantraba más.
Muito tento na bola tebimos nés todos, miu cabo – remorcou a retrucar l fala barato de Madureira – nós somos serbidores de l Stado ye bien que se saiba. Rica bida esta, cuntinou el palrando solo, passar l die sintado na sierra, a ber atrabessar las fromigas i ls cuntrabandistas gelados de miedo nos palheiros.
Naqueilha madrugada, Alcídio Simprício Terrón Madureira alhebantou-se al purmeiro cantar de l galho para tornar al quartel. Caminou rés-bés al lhado de la raia, por atalhos cuincidos, batendo l tacón. A un momentico parou afinando l oubido. Pareciu scuitar un sonido baixico nas touças i nun se anganhou. Cosiu-se culas urzeiras, parou la respiraçón i puso-se a spreita. Que será? Que nun será? Nisto oubiu algo loinge bozes de giente. Eran eilhes: ls cuntrabandistas. Lhougo eilhes. Se fussen fromigas. Que lhembráncia tebiran de se atrabessar no camino, i lhougo nas mies barbas… cun tanta lhargueza parende!... ouserba melhor i nota an purmeiro dous búltios de personas abançar de la touça guardando ua junta de buis. Un de ls homes torna atrás i salen más dous cun nuoba junta, outra i outra. Al todo quatro homes i quatro juntas de bacas. Parórun. Houbo un cunseilho brebe an boç baixa, a rematar l plano. Que fazer?
Nun clarón, Madureira androminou l sou.
Manos a la obra. Al menos un susto han de lhebar, para que saiban, dzabergonhados! De antre nós alguien tenerá que fugir. Apuso-se i ampeça bozeando: - Guardas, guardas eiqui! Á binte siete anda depriessa que tenemos taluda! Muda de boç i direçón: - Yá bou ende, yá bou miu cabo. – Á nobenta i seis pega tu dende. Agarra, agarra, á trinta i trés agarra. Nuoba boç, outro modo de falar noutra direçón: - Ende, ende, pega pega, nun ls deixes scapar. Á trinta i trés, á nobenta i seis cuorre atrás, binte siete. Á tratantes se ls apanho. Mira que scápan, cuorre, cuorre, apanha, apanha. Nun ls deixes, nun lhargues. Un quelóquio. A fazer baile, “Fala Barato” balie un squadrón. Para oumentar l resultado puso cantabouços a rebolcos na barreira. Ls retombos fantásticos acordaban la solidón de la nuite.
Alcídio Simprício Terrón Madureira quedou amo solico de l termo i de la boiada. Cum miedo de un cuontra ataque tocou las bacas apressiado nun sfregante puls touçones que solo el cuincie até de uolhos cerrados.
Culas demoras, clareou l die i nesse antretiempo chega l cabo Brandão al quartel i achou-lo sien naide.
Batiu a la puorta, berreou, dzatinou. Nada, l plantón habie deixado l posto solo.
- Pus miu guapo Madureira desta beç quedas sien pan que te zgrácio. L cabo a dezir esto, cincerico i Madureira arrebantá-le a ls uolhos, çaçamelando cula rica presa que nien l quartel tenie adonde la guardar. Bacas nun son pitas. Demingos Brandão arregalou ls uolhos coçou l bigote amboçou de boca abierta.
Pus claro, miu cabo. Atón achábades guapo un guarda cume iou, drumir repimpado na cama amerosa, rapaç nuobo eiqui no quartel i estes marmanjos destes cuntrabandistas a pisar na raia, para mos dar nas bentas. A mi? Nas bentas lhebórun eilhes! I fizo rir l sou cabo i quantos scuitórun. Screbiu-se l auto de apreensón i de la justeficaçón de serbício para çtino de la legalidade. Antrórun alguas crouas no bolso cul nome de eimelumentos. Mas este promenor ye claro nun cuntaba quando, cun grande stardalhaço l praça de la Caseta de la Raia Alcídio Simprício Terrón Madureira gababa las sues façanhas i las siete partidas que nunca fizo. L sigundo cabo Demingos Brandão, por buonos serbícios prestados a la Fazienda, fui promobido a purmeiro i an pouco tiempo reformado cun buona fuolha. Madureira al cuntrairo nunca saliu de marcar passo cume suldado de la guarda i dezie muitas bezes: naquel tiempo l cabo Brandão gastaba dues fogaças de pan por die i, iou fazie la fiesta cun meia. Agora el reformou-se, dou amprego a la famíla i chega-le meia i sou iou que gasto dues i nun me remedeio.
Beio-me para sacar ls pies de la lhama. I á! Marabilha quando me sinto assossegado i quando stou de plantón. Eiqui se ganha i eiqui se sume. Cume las bidas se demudan.


José Francisco Fernandes - Padre Zé
Porto, 17 de Deziembre de 1961

Sem comentários: