5.7.10

Na Raia Seca

- Que será feito de Lhourenço Brás que nun drumiu an casa esta nuite?
- Ai de mi, palpita-me nun sei l quei!
- Alhá estais cun palpites. Deixai alhá: un rapaç nun se perde, para más cun dezuito anhos amproados.
- Hoije mesmo los fai, die de S. Lhourenço.
- Bien ampregues! Cun dezuito anhos está un home feito.
- Dezis bien, de brebe terminará l sétimo anho de l seminario. Apuis Dius saberá. Pan que le resta pa la bida yá lo ten! Pa la alma i pal cuorpo. Assi you tubisse cierta la salbacion!
- Para más filho de pais ricos: nun necitaba de studar. Mas cada cual cun sue anclinaçon. I ye ancarreirar por eilha!
- Palpita-me que nun la seguirá. Mirai l cabo Cepeda de la Guarda Fiscal.
- Nun hai cumparança. Esse nun se botou el de los estudos superiores, alhá sáben porquei, punírun-lo na ruga. Pouco tiempo alhá parou, mala frasca.
Deixemos no sou camino esta cumbersa de jineleiras al sol adonde nada se acaba.
Era manhana cedo de l die dieç de Agosto de 195 … (i tantos) quando esta cumbersa se passou.Tie balbina Brás madrugou nesse die, más do que era questume, agarrou l xal scuro, tapou-se, i ancaminou-se por atalhos adreitos a la sierra. Pul camino cruzou-se cul Padre Mário que fura dezir missa cedo no lhugar bezino.
- Aton, tie Balbina, madruguestes!
- Nien tanto, Sr. Padre Mário.
- Que amboras buscais pula fresca?
- Codessos! Para bardeiros.
- Tomai atento culs guardas. Puoden julgar que negociais dalgun contrabando …
- You nun les fago mal, solo busco cudessos.
Dezindo esto saltou ua parede de cortina i metiu-se pul restrolho. Padre Mário, al béla ir, tornou a abisar. Mirai, tie Balbina, nun báiades parende por causas de los guardas. Ye melhor tornar al para trás.
- Nun fai mal!
- Tie Balbina, scuitai-me. Diç que hai na Sierra nun sei l quei … qualquiera cousa cumo de contrabandistas … ferido … esta nuite. Falórun até de … un home … talbeç até muorto.
Esta ultima palabra fui cumo ua bala sien que P. Mário tebisse tiempo de se dar de cuonta. Tie Balbina quedou-se, retorciu-se alhebantou los braços retesados.
- Á! Sr. P. Mário, nun me dígades que se calha ye l miu filho a quien you busco. Miu probe filho!
Padre Mário caiu nel que se adelantrara demás i spurmentou ua salida bagarosa i cuidada: qualquiera salida daquelha semuostra. El tamien nun tenie la certeza firme. Solo querie eibitar un ancuontro nada deseable para quien quiera que fusse. Tenie bido ou antrebido essa “qualquiera cousa” de que habie falado por antre touças, mas por prudéncia, ou melhindres de justícia hourror, si, hourror ou ganas talbeç de çquecer, retirou-se a tiempo i calhado. Dezanfelhiç de quien alhá quedou, alguien que a estas horas stá aguardando cun cuidados, i nun torna, nun tornará más, para sue casa. Padre Mário anganhou-se porque assi quijo, i por que la amisade, que tenie al studante, lo anganharie.
- Tie Balbina, mas que pensar esse: inda onte falei cun Lhourenço! Onte a la tarde cumbersemos juntos. Siempre alegre, bien çpuosto. Deixai-bos desso! Tornai para casa. Se calha está el a buossa espera. Cousas de rapazes. You conheço a Lhourenço: nien tal eideia se bos atrabesse no pensar.
Tie Balbina suspirou.
- Ye l que bos dixe! Deixai-bos de eideias. Se fur berdade la cousa que dízen, talbeç, nun sei, deberá trtar-se dalgun contrabandista de Mobeiros, desses cacharreiros amportantes. Se ye berdade … dízen-se tantas cousas.
- Los anjos bos ouban, Sr. Padre. Mas you nun torno para trás. Onte Lhourenço pediu-me para ir a Mobeiros c’uns amigos … porque fazie anhos. You apuse-se, mas el tanto ateimou, mas tanto ateimou … aguardemos até que horas pula buolta. Nada! Toda la nuite sien dromir. Que tormento d’ua mai que cria los filhos! You tengo que ir a ber.
Nesse momento chegórun a correr, quaije sien resfuolgo los dous cumpanheiros de Lhourenço. Quejírun arrecular, mas nun tebírun tiempo. Todos eilhi buscában ua pregunta i tenien miedo, miedo de la achar. Eilha andaba a la flor de los pensamientos i cada cual tenie miedo de dezir l que pensaba, ou que los outros lissen claro no sou andrento. Todos baixórun la cara i los uolhos, mirando los cudessos … muorto?! Dúbida terturante!
- Que ye feito del, de l miu filho, pregunta Tie Balbina.
- Los dous ancuolhen-se aculados.
- Nun sabeis? Nun quereis dezir! Se nun tebíssades ateimado cun el, a estas horas el staba an casa assossegado. Dezi-me adonde lo deixestes? Adonde? Adonde drumiu?
Houbo un siléncio lhargo, molestador.
- Eiqui … na Sierra! Onte!...
Tie Balbina c’un gemido xordo fui-se pul restrolho, cumo ua seta, adreitos a la raia. D’alhá benie más giente apressiada. Passórun dues patrulhas de spingarda al ombro, caminando. Bieno l pai de Lhourenço a correr, sien falar. Más giente. Andaba un diçque diçque nos aires que nun se antendie. L cabo de la guarda preso. Mas ua patrulha de la G.N.R. para refuorço i alhebantamiento de l outro! Dezien-se cousas i lousas. Ye assi, i nó assi! Ye! Nun ye! Los cumpanheiros de Lhourenço cobrado más l ánimo splicórun:
- Nun sabemos nada. Solo sabemos que onte al scurecer íbamos a passar la raia. Lhourenço fazie anhos i lhebaba cien eiscudos para un die alegre – dezie. Apareciu l cabo i dixo assi: alto! Para trás sous canalhas. Nós spliquemos a las buonas que nun lhebábamos cuntrabando, mas el tornou antre dientes: canalha. Lhourenço adelantrou-se que nun eramos canalhas que tornariemos para trás, mas al menos que mos tratasse cun modos de giente.
- Astrebidos. Inda saco desta pistola!
Fugimos cun miedo, tropecemos. Oubimos tiros. Sentimos un baque. Nós dous nunca paremos, paremos nas fraldas, até altas horas, a spera. Nun tebimos coraige de aparecer an casa sien Lhourenço. Batimos a la jinela de casa de l Sr. Padre Mário! …
Pulls alredores yá nun se falaba noutra cousa. Todos cundanában l cabo Cepeda, fuorte, repentista a puntos que la própia mulhier del, pus yá era casado, sentiu hourror.
Baliu estar preso pa lo arrancar a bias d’ua bingança. Un béu de tragédia tombaba no assossegado lhugar i nos bezinos, a lhéugas de çtáncia: un béu de amargor de ampedernir, anregelaba.
A derretir aquel carambelo, de nada balien los raios de sol ardiente, teçtemunhando mudo nas alturas, daqueilha deçdita.
Un home muorto na raia. Eilhi drumiu, solo cun dezuito anhos staba un home feito. Deitado de borco na tierra mai que l buiu l sangre, parecie abraçá-la nun adius redadeiro i perdoná-le essa mancha deilha tener frunteiras. Ua cruç cun tabuleta reza eilhi solica: suidades de sous pais.
Dalgun tiempo apuis, passada la maré alta de l rebolhiço, todo tornou al que era. Cada cual cuntinou a pensar no sou: sue casa i família sou terrón i souto, parreira i carrasqueira. L cabo Cepeda fui suolto i mudado para outro posto bezino.
Los jornales nun dan fé dun causo antre mil defrentes de cada die, porque, an grandes parangonas, s’acupában de lhargos noticiários cula criaçon de l Mercado Quemun Ouropeu – la grande ambora daquel anho de 1956. L estudante Lhourenço, nun lie jornales. I nunca, yá más “los lerá”.


Porto 31 de Dezembro de 1961
José Francisco João Fernandes - Padre Zé

2 comentários:

Fernando disse...

Dura bida, la de la raia...
Magnífica lhona. Parabienes.

Boieiro disse...

L porblema maior ye que essa nun fui lhona, antes bien berdadeira sígun se cunta, antre la caseta de Infainç i l Cabeço de la Lhuç.
An garoto dalgues bezes you la oubi cuntar.
Abraço
A.