19.11.09

A la cumbersa cun l Padre Zé II

L Padre Zé a ditar "Al correr de la bida"


(cuntinuaçón)
FM - Anton a partir dende nunca más falestes na nuossa lhéngua.
PZL purmeiro anho que fui alhá falei pertués quaije até l fin de férias, l sigundo falei solo até metade i aspuis solo falaba mirandés. L padre Manuel Preto falaba mirandés, l padre Anible, que fui miu aluno, falaba mirandés, pus you falaba tamien mirandés, mas por fuora falaba pertués, agora torno a falar pertués.

FM - I quantos anhos stebistes sien ir a Cicuiro?
PZPus stube quatro anhos an Poiares i ende iba siempre no berano. Aspuis fui pa l Storil adonde antrei no nobiciado, un anho, trés anhos de filosofie más dous de teologie, stube seis anhos sien ir a la tierra.

FM - Mas bós screbis … zde quando?
PZScribo. Ampecei cun dezasseis anhos. An dalguns tenie muito que fazer por bias de la paróquia i las aulas de pertués que daba no seminairo i quaije nun screbie, adonde screbi más fui an Cabo Berde porque passei alhá las férias, li Antero de Quental nesse tiempo, a quien botei alguns bersos, poesie i alguns lhibros relegiosos.

FM - I cuontos? Cuontas …
PZTengo alguns cuontos que publiquei na rebista Estela, cousa pouca de que me deixei als poucos, outros tengo por publicar.

FM - I cuontas de la raia, de la nuossa giente na nuossa lhéngua? I subre Cicuiro?
PZScritas nó, sabes, l grande porblema de la lhéngua an Miranda – la lhéngua charra cume le chamában - fúrun las pessonas que habitában na cidade: ls bispos benien de fuora, falában pertués; ls padres eran de fuora, solo falában pertués, ls pursores solo falában pertués, ls comerciantes ampeçórun a falar pertués porque quien mercaba nun éran ls lhabradores mas ls funcionários de l rei que bibien na cidade. Por esso l mirandés nun pegou, mas más tarde, muito más tarde, cheguei a la cuncluson que cume lhénguas latinas l mirandés ye muito más rigular que l pertués.

FM - Cumo assi?
PZAnton!! Mira: you pido, tu pides el pide, nós pedimos bós pedis eilhes píden; an pertués ye, eu peço, tu pedes ele pede … ou este: you sou, tu sós … eu sou, tu és. Muitas cousas an mirandés son muito más asparcidas al lhatin do que no pertués.

FM - Mirai, bós cume tan grande conhecedor de l lhatin, de l pertués i de l mirandés, para quando un lhibrico an mirandés?
PZNunca! Nun fago por bias de la ourtografie. La ourtografie de l mirandés inda nun stá assente i para mi, screbir un erro ourtográfico ye ourroroso, ye cume cometer un pecado mortal. Ua beç spurmentei a screbir ua quadra i por bias de ua dúbida que nun cunsegui tirar deixei-me desso. Afuora l lhibro de l padre Moisés nun bi más nada.

FM - Mas teneis acumpanhado la eiboluçón de la escrita an mirandés. L renacer de la lhéngua.
PZTengo. I solo puodo dezir muito bien porque stá a nacer ua lhéngua nuoba, a renacer ua lhéngua nuoba, nuoba que ben de D. Afonso Anriqueç i para quien passou quaije la bida anteira sien falar na lhéngua que mius pais me dórun, bé-la agora por ende spargida ye ua alegrie eimensa. Nun fura l abade que me daba dous çtones de cada beç que iba a ajudar a missa por arresponder an lhatin i l pursor que dambos a dous falában pertués, al melhor más tiempo i más anraizado l tenerie. Cousa que hoije inda tengo algua deficuldade por bias de star muitos anhos cula lhéngua dobrada pal pertués.

FM - I na buossa maneira de ber l que se debie fazer para que l mirandés cuntinasse bibo?
PZStan a fazer bien porque hai muita giente que scribe i que cultiba l mirandés además de haber aulas de mirandés, mas l porblema ye an casa porque cume nun stamos habituados, a páiginas tantas you falo cun mie armana an pertués i eilha buolbe-se pa la lhéngua que you falo. Anton haberá necidade de falar para que nun passe l mesmo que passou al lhatin.

FM - Hai un poeta que diç que ten dues lhénguas an guerra: pensa nua i fala noutra. Bós tamien pensais an mirandés?
PZNó! Penso an pertués. Buono … a las bezes si, ralas bezes mas … ye cume me dezie tie Malgarida quando you nun falaba pertués: anton hoije torneste a la nuossa fala?

Nota: ua semana aspuis desta antrebista screbiu por sou punho cul títalo "Al correr de la bida" cerca de quarenta páiginas an mirandés, de las quales ua parte saliu tamien no jornal que publicou esta antrebista.

2 comentários:

Custantin disse...

L Padre Zé andubo na scuola cun miu padrino Francisco Carneireiro i era no sou lhume que se anxugaba i calcie nos dies d'eimbierno.

Tiégui disse...

Fazieste ua bien buona repurtaige home !
You ampermie-la (la dal jurnal an pdf) i "culguei-la" de la parede dal miu scritorio :)

Muitos parabienes al Padre Zé !