18.11.09

Fai anhos l padre Zé

Cun oitenta i nuobe anhos feitos hoije, talbeç seia l melhor die para ampeçar a publicar ua antrebista sue, salida onte no Jornal Nordeste /Fuolha Mirandesa. Falei cun el hai un cibo pul telemoble, estaba a sestiar porque habie rezado missa pula manhana, cousa que yá ralas bezes fai - ajuda a missa cume fazie no tiempo de l abade. Deiqui, d'hoije nun anho, sr Padre Zé!

"A LA CUMBERSA CUN L

Padre José Francisco Fernandes.

Natural de Cicuiro, nacido a 18 de Nobiembre de 1920, ourdenado cura an 1948, bibe hoije an Mogofores adonde mos recebiu i adonde falou del i de la lhéngua que daprandiu quando era nino. Para todos los cicuiranos ye l Padre Zé, l quinto cicuirano a fazer la quarta classe i l purmeiro a tirar un curso superior. De la sue bida i obra yá eiqui falemos nesta Fuolha Mirandesa i para quien stubir antressado puode ir al Jornal Nordeste de l ampeço de Abril deste anho. Tamien l blogue http://baglina.blogspot.com/ ten benido a publicar muitos poemas de l Padre Zé, an traduçon para mirandés de Alcides Meirinhos. Eiqui queda esta anterbista, que melhor mos puode ajudar a coincer esta personalidade mirandesa.

FM (Fuolha Mirandesa) – Dius mos dé buonos dies Senhor Padre. Mirai, yá alguas bezes falemos de bós mas cume nunca comeniquestes na nuossa lhéngua na purmeira pessona para esta Fuolha Mirandesa, gustarie de bos scuitar, assi cume a modos d’ua cumbersa que todo mundo oube. Por esso, ampeçarie por bos preguntar cun que eidade salistes de Cicuiro.

PZ (Padre Zé) – Tenie por ende doze anos, fui la eidade cun que fiç la quarta classe. Antrei na scuola cun siete ou uito, mas adepuis cume you era de Cicuiro i ls outros éran de Custantin eilhes matriculórun-se purmeiro, por esso quedei un anho atrasiado. Era l pursor Becharoco, batie cume un bruto, era de Aldeia Nuoba, buono pursor mas batie muito. Un die batiu-me cul punho que anté quedei cula cara anchada.
I miu pai biu-me assi i preguntou-me: fuste tu que andebiste als niales i caíste. Nó, fui l pursor. Era nas reduçones, querie que you fazisse las reduçones porque era l que andaba más adelantrado. Mas a declamar stória era cume esse storiador que dá na telbison. Aspuis parece que fui pa ls Açores, gente simpática.

FM - Era este l pursor que falais? (amostrei-le un retrato antigo cun garotos de scuola i l pursor no meio)
PZSerie …

FM - I nun bos dá fé de tirar este retrato?

PZSi.

FM - I qual sodes bós?

PZNun sei (mirando l retrato), este ye Zé Bríxemo … you … nun sei. Stou alhá mas nun me conheço. A mi parece-me que staba más arriba … se calhar sou aquel. Sabes, l retratista cobraba un alqueire de batatas ou cinco malréis mas miu pai denheiro nun tenie i tamien nun quijo dar tanta quemida por un papel que nun tenie sítio para colgar…
Pus mira que ye anteressante l retrato este i quaije solo stan cicuiranos … a mi parece-me que los de Custantin habien ido a almorçar.


FM - I l pursor deixaba falar l mirandés? Cume ye que era cula nuossa fala neste tiempo?

PZNa scuola falábamos l pertués mas fuora deilha nada, solo mirandés. Até l die que fui pa l seminairo adonde nos purmeiros tiempos que alhá stube, an Poiares de la Régua, fazien caçuada. I quando tornei a Cicuiro pula purmeira beç, lhougo na manhana seguinte fui a rezar missa cul abade, pariente de l que ye más coincido i tamien cul mesmo nome, Francisco Manuel Alves que me dixo para nun falar más esta “língua” que ye ua “língua” de farrapos, ua lhéngua atrasiada, cousa que fiç por rebréncia a aquel home respeitado. Mas tenie ua cousa buona: se un rapaç tenie tento pa la letra el fazie cun que fura a studar ou anton un pedido de antrada na guarda era lhougo atendido. Tenie muito poder l abade naquel tiempo!
Ua beç, un armano de l Padre Manuel Preto, de San Martino, fui a fazer uas partilhas i alhá se anraibou cula outra parte i antre más i menos, pimba, dou-le ua stadulhada na cabeça. Desso se morriu l outro. Fugido para Spanha, no tiempo an que Manuel Preto staba alhá a studar teologie, l abade antrecediu na justícia, cousa que bastou para que l acusado de la muorte quedasse lhibre.
Outra beç, por buolta de l anho de 1955 quando fui a la boda de miu armano an Sendin, alhá pa la raia de Infainç la guarda matou un studante pulas cuostas quando nun oubedeciu a las ordes de birar para trás. Anton l Abade fizo uns pedidos i aquilho nun dou an quaije nada, l que dou l tiro saliu deilhi, mas afuora esso todo quedou cume dantes. Éran tiempos mui ruins. Solo para ber la fuorça que l abade tenie. Dende quaije la oubrigatoriedade de falar pertués."


(ten cuntinuaçón)

3 comentários:

Amadeu disse...

Un abraço pa l Padre Zé i que faga muitos mais anhos i cun salude.
Tamien quiero dar ls parabienes Alcides por mos haberes dado a coincer esse mirandés i mos ires apersentando l sou pensar i ls sous poemas. Bien haias.

Un abraço,
Amadeu

faustino.antao disse...

Dius mos deia buonos dies

Caro Alcides
Gustei de toda la anterbista, stá ende un trabalho eicelente dun mirandés scorreito, de dous Cicuiranos para todos nós.
Mas la parte "Al correr de la bida" l cura Zé dou-mos a todos un cachico de todo l que le bai andrentro de sue alma. Oubrigado a el por cunfiar an nós i parabienes pul trabalho
Tamie apuis de mirar l retratico de ls purmeiros alunos na scoula an Custantin quedei cun dues curjidades, alhá stan 22 garoticos i ua garotica, será que eilha fui ua bitoriosa n'antrada pa la scuola puis cuido que nesse tiempo solo iban ls rapazes?
Outra cumo Cunstantin i Cicuiro éran solo ua freguesie nesse tiempo, íban até alhá?
Percuras chochas mas adoro saber las cousas dantes.
Un abraço a todos.
Faustino

Custantin disse...

Miu padrino Francisco parece-me l terceiro de riba a cuntar de la esquierda ... :)