30.3.09

L ouxeio

...
- Cula mocidade de Samartino, inda no miu tiempo de garoto, por causa d’ua raposa que matórun nun ouxeio alhá pa la Bicha, los d’acá i los de Samartino ... tiu Perrera dezie que tenie sido él i Çarafin Cebolho que habie sido él tamien.
- Tiu Çarafin era d’acá!
- Sí, mas cume se habie casado an Samartino … i antón armórun aí un trinta i un que iou pensei que se matában uns a los outros. Aspuis siempre habie aqueilhes más estremistas que dezien:
“l die de Santo Antonho bamos a Cicuiro que rebiramos todo de riba para baixo”. Eiqui siempre tebirun la mania de fazer desacatos de perrice …
- Mas ua béç un, nun quedou agarrado puls pies, spindurado de cabeça abaixo na puonte de tie Rita? Cunta-se que fui Çarafin Bara que lo amansiou …
- Essa nun la sei … eilhes solo se armában de fuortes quando andában an bando … muitas nun las cuntarien ... mas oubie dezir a miu pai, inda iou garoto, que stában ouganizados: Tiu Guelherme, Tiu Bicente i outros … quando era nessa fiesta de Santo Antonho. Sabes que dantes solo habie un camino para antrar no lhugar benindo de la Canhada, que era pula Pataca, i no sou polheiro un galho canta cume quier. Poderien ser poucos mas stában ourganizados. Inda era cun essas spingardas de cargar pula boca: uns nas cortinas outros nas buracas de las lojas i palheiros, outros nos telhados, l que antrasse a caçoar lhebaba chumbo. Chumbában-los eilhi. I mira que nestes bárrios habie muita giente: Tiu Caldeireiro, miu suogro, … daquel lhado de l Palumbar, tiu Marcos, miu pai – era pacífico mas nessas cousas que nun fazissen caçoada – Tiu Manjor …
- Tiu Manjor, que era de Samartinho …
- I era l regidor. Fui l que salbou de haber muortes. Cume achou que estaba todo mui calhado, ou por algun abiso, nun sei … para que fusse a negociar, talbéç. Pegou antón, quando yá se houbien las bozes, l bombo i caixa, i furan para Sant’Amaro el i Calachas, tamien de Samartino, a tener cula mocidade de Samartino. Assi que chegórun alhá, aquilho mudou de figura i quedou todo an silénço. Nun se sabe l que l dixo, deben tener abisado que antrar si antrarien mas salir nun salien todos. Tanto assi ye que l bombo i la caixa quedórun calhadicos l resto de la nuite, la mocidade arrimou-se a l lhume, cantórun i dançórun uas dulçainas i todo quedou remortigado.

Mas mira tu, ua reles çamarra de raposa i la teimosia de dous l que poderie tener oucasionado!


Buonos dies
i ouxeios a la intoleráncia

3 comentários:

AF disse...

Buonas tardes Boieiro,

Guapa cuonta. Mas quiero-te pedir ua cousa, houlmilde: splica-mos alhá l que quier dezir essa palabra ouxeia, que a mi nun me bonda mais ou menos, quiero la certeza.

Abraço,
Amadeu

Boieiro disse...

Buonas nuites

Pul que siempre oubi, la palabra "ouxeio" tén l segnificado de muntaria, que ye la palabra pertuesa para defenir l "acto de correr caça grossa" según l Dicionairo de pertués de la Porto Editora.
No «Pequeno vocabulário Mirandês-Português» de l P.e Moisés Pires, bén solo la palabra "Oxe!..", ua interjeiçón outelizada para arroxar las pitas.
Sien liçaces na céncia de las palabras i aspuis de alguas buscas que nun dórun an nada, para mi, "ouxear" será la açón decorriente de l arroxar (fazer Oxe!..) a la caça maior.
Mas certezas certezas ... nun tengo.
Botai-las quein más sabe que you deiqui nun passo ... de momento.

Un abraço

Boieiro disse...

Ye que agora tamien quedo cun curjidade an saber más porque cada béç que se fala an apanhar raposas, lhobos e cochinos munteses todo mundo diç «muntaria» i la palabra que siempre oubi fui «ouxeio».